دسته بندی : تاریخ و ادبیات
فرمت فایل : Doc ( قابلیت ویرایش و حاضر چاپ ) Word
قسمتی از محتوی متن ...
تعداد صفحات : 17 صفحه
آرایه های ادبی .
آرایه های ادبی (صنایع بدیعی) این "صنایع بدیعی"، عنوانی قدیمی است برای بخشی از هنرمندیهای شاعران که بیرون از گستره وزن و قافیه بوده و به عنوان آرایشهایی برای کلام به کار می رفته است.
ادبای قدیم ما کوشیده اند هر چه از این هنرمندیها در کار شاعران به چشم شان می خورد، مدوّن کنند و در شاخه هایی از صنایع بدیع بگنجانند و یا در چهره نیاز، شاخه های جدیدی برای آنها بتراشند.
علم بدیع نیز عنوان دانشی بوده که برای بخش بندی این صنایع و نشانه دادن آنها در شعر به کار می رفته است.
شاید آنوقت که علم بدیع تدوین شد، ادبا پنداشتند که خدمتی بزرگ اتمام شده و آنان می توانند به کمک این دانش، شگردها و هنرمندیهای لفظی و معنوی شعرها را قانونمند و مدوّن کنند و در اختیار شاعران قرار دهند.
مثلاً وقتی شاعری گفته بود صندوق خود و کاسه درویشان را خالی کن و پر کن که همین می ماند عالِم بدیع می توانست به او توضیح دهد که در این بیت، حداقل دو صنعت به کار رفته; ابتدا آوردن دو مفهوم متضاد "خالی" و "پر" در یک بیت که "طباق" اسم دارد و دوّم ترتیب خاصی که در "صندوق و کاسه" مصراع اوّل و "خالی و پر" مصراع دوّم است; یعنی صندوق خویش را خالی کن و کاسه درویشان را پُر.
این صنعت را هم ادبا "لفّ و نشر" نام نهاده بودند.
تا این جا، مشکلی در کار نبود; شاعران هنرمندی می کردند و ادبا، نامگذاری و دسته بندی آن هنرمندیها را بر دوش داشتند.
ولی وضع به این منوال باقی نماند.
کم کم پای کارهایی به میان آمد که هر چند مشکل بود، ولی ارزشی نداشت و کمکی به زیبایی سروده نمی کرد.
مثلاً شاعری قطعه ای می گفت بدون حرف الف یا بدون نقطه یا مصراعی می ساخت که از طرفین یکسان خوانده می شد یا غزلی می ساخت که از حروف نخستین مصراعهای آن، اسم فلان کس یا فلان رویداد تاریخی استخراج می شد.
در این جا هم امثال شعر کانکریت، اشتباهی در سبک و سنگین کردن عناصر چامه غزل رخ داده بود و شاعران، یک هنرمندی فرعی و کم خاصیت را کانون توجّه خویش ساخته بودند.